Λέσβος: Για εξερεύνηση

Κείμενο: Ντίνος Κιούσης

Η επίσκεψη στη Λέσβο επιφυλάσσει έναν καταιγισμό των αισθήσεων με μυρωδιές της γης και της θάλασσας, γεύσεις της ντόπιας κουζίνας και με το τραγούδι των πουλιών στις μουριές και τις δασωμένες ρεματιές - το νησί είναι από αυτά που πρέπει να επισκεφτείτε τουλάχιστον μία φορά στη ζωή σας.
Βέβαια, είναι μεγάλο. Είναι το μεγαλύτερο ελληνικό νησί μετά την Κρήτη και την Εύβοια, με έκταση 1.636 τετρ.χλμ. και ακτογραμμή περίπου 370 χλμ. Για το λόγο αυτό ακόμα και μία εβδομάδα είναι λίγη για να μπορέσετε να γνωρίσετε όλες τις ομορφιές του. Ετσι, σταχυολογώντας κάποιες εξ αυτών, σας τις προτείνω. Πριν όμως αρχίσουμε την περιήγηση, να ξέρετε πως στη Λέσβο πολλά χωριά είναι διπλά. Δηλαδή ο κυρίως οικισμός και το επίνειό του. Π.χ. Καλλονή και Σκάλα Καλλονής.
Η Μυτιλήνη είναι και η πρώτη σας επαφή με το νησί αν ταξιδέψετε με πλοίο (εκτός αν πάτε Λαύριο - Σίγρι). Η πρωτεύουσα συχνά «δανείζει» το όνομά της σε ολόκληρη τη Λέσβο. Η πρώτη εντύπωση μοιάζει με πίνακα κάποιου μεγάλου ιμπρεσιονιστή. Είναι κτισμένη αμφιθεατρικά πάνω σε 7 λόφους, σαν τη Ρώμη, έχει 30.000 κατοίκους και όλα τα χαρακτηριστικά της πόλης. Υπουργείο, πανεπιστήμιο, εφετείο και πολλή κίνηση. Αλλά έχει ένα όμορφο κάστρο και εξαιρετικά νεοκλασικά, ιδίως στη συνοικία Σουράδα, στην έξοδο προς αεροδρόμιο.
Στο προάστιο Βαρειά, 4 χλμ. από το κέντρο, θα βρείτε το μουσείο του Θεόφιλου - αξίζει να το επισκεφτείτε για τους 86 πίνακες που είναι μια εικονογράφηση της Λέσβου.
Πηγαίνοντας βόρεια, θα βρούμε τον Μανταμάδο. Χτισμένος με πέτρα και κεραμίδι, τα χρώματά του δεν τον πρόδιδαν στους πειρατές. Το χωριό είναι γνωστό για το ναό του Ταξιάρχη, προστάτη του νησιού, την ομώνυμη μονή, την αγγειοπλαστική και τα κτηνοτροφικά του προϊόντα. Και βέβαια, αξίζει ένας περίπατος στα λιθόστρωτα σοκάκια με τα πετρόκτιστα σπίτια και τα αρχοντικά του 19ου αιώνα.
Πιο πάνω είναι η Σκάλα Συκαμνιάς. Στην άκρη του μικρού λιμανιού, που σκιάζεται από πλατάνια, βρίσκεται η εκκλησία της Παναγιάς της Γοργόνας για όσους έχουν διαβάσει το ομώνυμο βιβλίο του Στράτη Μυριβήλη, που ζούσε στο χωριό Συκαμνιά.
Πιο βόρεια φτάνουμε στον Μόλυβο ή Μήθυμνα, τον πιο γραφικό ίσως τόπο του νησιού και ταυτόχρονα έναν από τους πιο όμορφους μεσαιωνικούς οικισμούς που έχει να επιδείξει η Ελλάδα. Χτισμένος επάνω σε πλαγιά, με το επιβλητικό κάστρο (ένα από τα καλύτερα διατηρημένα σε ολόκληρη τη Μεσόγειο), κατακτά τον επισκέπτη από την πρώτη στιγμή. Τα πέτρινα κεραμοσκεπή σπίτια και τα πανέμορφα αρχοντικά που στέκουν στα δαιδαλώδη πλακόστρωτα καλντερίμια δημιουργούν μια ατμόσφαιρα μοναδική. Από το μικρό λιμάνι ξεκινούν πολλοί ανηφορικοί δρόμοι καθώς κι ένα μεγάλο καλντερίμι που οδηγεί στην αγορά, η οποία βρίσκεται λίγο ψηλότερα, πιο κοντά στο κάστρο. Πατρίδα του κιθαρωδού Αρίωνα, του ποιητή Αργύρη Εφταλιώτη και τόπος αγαπημένος του Ηλία Βενέζη. Ακόμα σώζεται και το καμένο σπίτι της «Δασκάλας με τα χρυσά μάτια», ηρωίδας του Μυριβήλη στο ομώνυμο έργο του.
Το κάστρο χτίστηκε την εποχή του Βυζαντίου και ενισχύθηκε την εποχή του Ενετού κατακτητή Φραγκίσκου Γατελούζου. Σήμερα έχει διαμορφωθεί σε χώρο οργάνωσης πολιτιστικών εκδηλώσεων. Αξίζει πραγματικά να διασχίσει κανείς τις τρεις διαδοχικές πύλες του και να περπατήσει στις επάλξεις του, ιδιαίτερα την ώρα του δειλινού.
Η Πέτρα, το μυθικό αγκυροβόλιο του Αχιλλέα στον Τρωικό Πόλεμο, είναι χτισμένη σε μια μικρή πεδιάδα και γύρω από ένα βράχο στον οπoίο οφείλει την ονομασία της. Ο βράχος, ένας ογκόλιθος που μοιάζει σαν να έχει «πέσει» από τον ουρανό, έχει ύψος 30 μ. και στην κορυφή του, έπειτα από 114 σκαλιά, βρίσκεται ο ναός της Παναγίας της Γλυκοφιλούσας, χτισμένος το 1747. Αξίζει ακόμα εκεί να δείτε τα παλιά αρχοντικά, το ναό του Αγίου Νικολάου, κοντά στον τεράστιο πλάτανο που βρίσκεται στην πλατεία του χωριού, και το αρχοντικό της Βαρελτζίδαινας, δυτικομακεδονικού τύπου, χτισμένο το 1740.
Προς τον Νότο, έπειτα από 27 χλμ. από την πόλη της Μυτιλήνης, φτάνουμε στην Αγιάσο, «Ελβετία» της Λέσβου, όπως την αποκαλούν οι ντόπιοι λόγω του κλίματος και του πρασίνου. Καστανιές, καρυδιές, μηλιές και βυσσινιές αναδίδουν ένα μεθυστικό άρωμα και στολίζουν την περιοχή! Τα παραδοσιακά τριώροφα σπίτια με τους κλειστούς εξώστες, που στέκουν στα λιθόστρωτα δρομάκια, δημιουργούν μια πολύ όμορφη εικόνα. Από κοντά τα παραδοσιακά καφενεία, οι ταβέρνες και τα μαγαζιά με ενθυμήματα λαϊκής τέχνης.
Πιο κάτω, το Πλωμάρι, η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη του νησιού, 40 χλμ. από τη Μυτιλήνη. Την τελική του μορφή, με τα τριώροφα σπίτια, τους κλειστούς εξώστες και τα μικρά ξύλινα μπαλκόνια, την πήρε τον 19ο αιώνα, οπότε ξανακτίστηκε έπειτα από μια μεγάλη πυρκαγιά. Στις αρχές του 20ού αιώνα, η ανάπτυξή του ήταν εντυπωσιακή, χάρη στο εμπόριο και στην ποτοποιία - εξάλλου είναι πανελληνίως και ίσως παγκοσμίως γνωστό για το ούζο του.

Δυτικά τώρα, πρώτη στάση στην Καλλονή, γνωστή από τον ομώνυμο κόλπο και τις σαρδέλες του. Είναι χτισμένη στη μεγαλύτερη πεδιάδα του νησιού, ενώ μέσα από το κέντρο της περνούσε ο ποταμός Τσικνιάς. Πάνω από την κοίτη του βρίσκεται το σημερινό κέντρο της πόλης, που σφύζει από ζωή λόγω της θέσης της στο νησί αλλά και των εύφορων κάμπων και του πλούσιου σε αλιεύματα κόλπου, που δίνουν εδώ και χιλιάδες χρόνια αγαθά όπως το μοναδικό μαύρο γλυκό κρασί της περιοχής, που πρέπει οπωσδήποτε να δοκιμάσουν οι επισκέπτες. Μέσα στην κωμόπολη ενδιαφέρον αξιοθέατο είναι ο ναός της Ζωοδόχου Πηγής, χτισμένος το 1805, ενώ όλη η περιοχή γύρω από την Καλλονή είναι γεμάτη μνημεία και ερείπια χτισμάτων όλων των εποχών, απόδειξη της συνεχούς ακμής της και της έντονης πολιτιστικής και εμπορικής δραστηριότητας.

Η επόμενη στάση είναι η Ερεσός, πατρίδα της ποιήτριας Σαπφώς αλλά και του Θεόφραστου. Το χωριό είναι πολύ γραφικό, με πέτρινα σπίτια και μια όμορφη εκκλησία. Λίγο πιο κάτω καταλήγουμε στο επίνειο της Ερεσού, τη Σκάλα. Η παραλία της είναι σίγουρα μία από τις καλύτερες του νησιού, στρωμένη με λεπτό βότσαλο -τόσο που να θυμίζει άμμο- και με διάφανα, δροσερά νερά. Είναι μέρος αρκετά τουριστικό, αλλά χωρίς καταστροφικά αποτελέσματα. Ισως επειδή οι καφετέριες και οι ταβέρνες «πωλούν» εξαιρετικά καλά την παράδοση!
Τέλος, μετά 90 χλμ. φτάνουμε στη δυτικότερη άκρη του νησιού, στο Σίγρι. Ενας μικρός οικισμός και λιμάνι. Στη δυτική του άκρη βρίσκεται το κάστρο, τουρκικό κτίσμα του 1757, στημένο πάνω στα ερείπια του ενετικού κάστρου των Γατελούζων. Εξω από το Σίγρι βρίσκεται το πολύ γνωστό απολιθωμένο δάσος (15 - 20 εκατ. ετών). Πέτρινοι κορμοί σώζονται ακόμα όρθιοι, με περίμετρο που φτάνει τα 8 μέτρα και ύψος μέχρι 6,5 μέτρα. Το Απολιθωμένο Δάσος απλώνεται σε όλο το δυτικό άκρο του νησιού και από τα μέσα του 20ού αιώνα έγινε παγκοσμίως γνωστό.

ΠΩΣ ΠΑΜΕ

Αεροπορικώς, με καθημερινές πτήσεις της Olympic Air (Τ/801 801 0101) και της Aegean ( Τ/801-11-20000). Επίσης, κάποιες ημέρες της εβδομάδας, ο προορισμός εξυπηρετείται και από την Athens Airways (Τ/210-66.96.600). Και βέβαια ακτοπλοϊκώς, με ενδιάμεση στάση στη Χίο. Με τη Nel Lines (Τ/210-41.15.015) το ταξίδι διαρκεί 12 - 13 ώρες και το εισιτήριο κοστίζει 34 ­ το άτομο στην οικονομική θέση (55 ­ σε τετράκλινη εσωτερική καμπίνα) και 98 ­ το αυτοκίνητο. Με τη Hellenic Seaways (T/210-41.99.000), η διάρκεια του ταξιδιού είναι 11 ώρες και το κόστος 36,50 ­ το άτομο στην οικονομική (61,50 ­ σε τετράκλινη εσωτερική) και 99 ­ το αυτοκίνητο. Τέλος, τρεις φορές την εβδομάδα με την ΑΝΕΚ (Τ/210-41.97.420). Διάρκεια ταξιδιού: 12 - 13 ώρες. Κόστος: 37 ­ το άτομο στην οικονομική θέση, 71­ σε τετράκλινη εσωτερική καμπίνα, 103 ­ το αυτοκίνητο (έκπτωση 10% αν τα κλείσετε μετ' επιστροφής).

ΔΙΑΜΟΝΗ

Sunrise Hotel (Eφταλού, Τ/22530-71.713, www.sunrisehotel-lesvos.com). Kτισμένο αμφιθεατρικά σε λόφο και 150 μ. από τη θάλασσα, είναι ένα εξαιρετικό τετράστερο συγκρότημα bungalows με όλα τα κομφόρ και πισίνα. Από 66 ευρώ.
Delfinia Hotel & Bungalows (Mόλυβος, Τ/22530-71.315 www.hoteldelfinia.com). Λίγο έξω από το Mόλυβο, μέσα σε καταπράσινη ιδιόκτητη έκταση 355 στρεμμάτων, με πισίνα. Από 78 ευρώ.
Αphrodite Hotel (Mόλυβος, Τ/22530-71.725, www.aphrodite-hotel-lesvos.com). Eνα καλό ξενοδοχείο με όλα τα απαραίτητα για την καλοπέρασή σας. Από 80 ευρώ.
Πανσέληνος (Eφταλού, Τ/22530-71.905, www.panselinoshotel.gr). Tο καλό αυτό ξενοδοχείο το χωρίζει μόνο ο δρόμος από τη θάλασσα, αλλά για παν ενδεχόμενον υπάρχει και πισίνα. Στούντιο και διαμερίσματα με όλα τα κομφόρ.
Ηλιοτρόπιο (T/22510-45.857, www.heliotrope.gr). Στο δρόμο για το αεροδρόμιο, 2 χλμ. από την πόλη. Δωμάτια καινούργια και άνετα, με θέα στη θάλασσα και όλα τα κομφόρ. Eξαιρετική εξυπηρέτηση. Από 120 ευρώ.
Ο Ελαιώνας της Γέρας (Μάρμαρο, Τ/210-94.83.533 και 6947-449.615, www.lesvoseleon.gr). Μέσα στα δέντρα του μεγάλου ελαιώνα, καλόγουστα studios και δωμάτια με καλή εξυπηρέτηση. Από 72 ευρώ.
Aeolian Gaea (Σκάλα Καλλονής T/22530-29.990-2, www.aeoliangaeahotel.com). «Boutique Hotel» τεσσάρων αστέρων. Από 80 ευρώ.
Ειρήνη (Βατερά, Τ/22520-61.407-9, www.vatera-lesvos.com). Ομορφο μικρό ξενοδοχείο με οικογενειακή θαλπωρή και εξυπηρέτηση. Από 35 ευρώ.

Για κρατήσεις που αφορούν τη διαμονή σας επισκεφθείτε τo:
http://www.booking.com/

ΦΑΓΗΤΟ
Ο μέσος όρος ταβερνών και εστιατορίων είναι γενικώς ανεβασμένος, κάποια όμως που έτυχε να βρω είναι εξαιρετικά.
• Aχιβάδα (Τ/22510-61.571). Εξω από την πόλη, στο δρόμο για αεροδρόμιο. Θεωρείται το καλύτερο ψαρομάγαζο στο νησί, ωστόσο δοκίμασα και κρέας και το βρήκα εξαίρετο. Εξυπηρέτηση
επιπέδου.

• Tρίαινα (Τ/22530-71.351). Στην παραλία του Mόλυβου, για καλά παραδοσιακά πιάτα και ψάρι. Πλούσια κάβα και καλή εξυπηρέτηση.
• Σουλάτσο (Τ/22530-52.078). Στην παραλία της Eρεσού για φρεσκότατο ψάρι και μεζεδοκαταστάσεις.
• Kωστάρας (Τ/22510-31.275). Στην είσοδο της Παναγιούδας, πάνω στη θάλασσα, με πολύ καλούς ψαρομεζέδες και εξυπηρέτηση φιλική και γρήγορη.
• Γιώτης (Τ/22520-41.329). Στη Nυφίδα Πολιχνίτου, ένα εξαίρετο ουζομεζεδοπωλείο με τεράστια ποικιλία θαλασσινών και τραπεζάκια στην άμμο, κάτω από τα αρμυρίκια.
• Κλάβα Θεοδώρα (Τ/22510-91.420). Στη Χαραμίδα, για κρέας ή ψάρι και κυρίως για τις σαλάτες και τα λαχανικά του κτήματος.
* Σημείωση: Οι τιμές διαμονής, ναύλων κτλ. που αναφέρονται στον εκάστοτε προορισμό, είναι αυτές που ίσχυαν κατά την χρονική περίοδο συγγραφής και δημοσίευσης του άρθρου και ενδέχεται να έχουν αλλάξει.

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ