Νοσταλγία και συγκοινωνία.

Του Γιώργου Σκαμπαρδώνη

Είναι ενθαρρυντικό το “Κίνημα των ποδηλάτων”, που πάει να αναπτυχθεί στην πόλη, και ακούω πάλι για καραβάκια και τραμ που θα λύσουνε το κυκλοφοριακό. Νομίζω, ωστόσο, ότι αυτά αφορούν περισσότερο ιδεολογήματα και νεορομαντικές απόψεις, συν μια δόση νοσταλγίας, παρά σοβαρές προτάσεις ώστε να μην τρώμε τα νιάτα μας στο πηγαινέλα και στο σταμάτα-ξεκίνα, με τη βενζίνη να τρέχει ποταμηδόν στη μηχανή.

Καταρχήν είναι φανερό ότι οι ποδηλατιστές είναι παιδιά του κέντρου, χωρίς πραγματική αίσθηση της πόλης, δηλαδή ότι αυτή κοντεύει να αγγίξει τα Νέα Πλάγια και πάει ολοταχώς για Μουδανιά.




Αλλά την ίδια άποψη φαίνεται να προβάλλουν κι άλλοι, που έχουνε μέσα τους την παλιά αίσθηση ότι η Θεσσαλονίκη σταματάει στον Φοίνικα - όμως είναι πια γνωστό ότι ο κύριος πληθυσμός της πόλης, που έχει υπερβεί το ένα εκατομμύριο, ζει, κατοικεί εκτός κέντρου: απ’ τη Σίνδο ως την Περαία κι από το Μεσημέρι ως το Ωραιόκαστρο κι από το Πανόραμα μέχρι τη Νέα Ευκαρπία και δεν ξέρω πού. Αυτή είναι πλέον η Θεσσαλονίκη, αυτοί είναι οι Θεσσαλονικείς κι όχι μόνο όσοι έχουνε κατοικία στη λεωφόρο Νίκης ή στην Παύλου Μελά. Και πρέπει κάποιος, πριν αποφασίσει να κάνει καμιά μελέτη ερήμην της νέας πραγματικότητας (που στην Ελλάδα έχουμε το περίεργο χόμπι να αρνούμαστε), να διαπιστώσει επίσημα τις κατανομές του πληθυσμού και την κίνησή τους, τις ανάγκες του και κυρίως: τι πρόκειται να γίνει στο ιλιγγιώδες μέλλον, κι όχι τι ήτανε ωραίο και γουστόζικο στο παρελθόν.
Το τραμ ως μέσον ακούγεται καλά και κουβαλά καλή μυθολογία, είναι συμπαθές ιδεολογικά σε πολλούς (αν και τα μέσα δεν πρέπει να σχετίζονται πρώτιστα με ιδεολογίες αλλά καταρχήν με τις ανάγκες και ιδίως εκείνες του μέλλοντος) όπως και τα καραβάκια, που θυμίζουνε τη “Λευκή” και την “Ευδοκία” του μαγευτικού εφηβικού μας παρελθόντος. Αλλά είναι ένα ερώτημα, πώς θα πηγαίνει κάποιος που κατεβαίνει στην παραλία, στη δουλειά του, όταν αυτή είναι στα Δικαστήρια, ή στο Διοικητήριο; Και καλά ως τα Δικαστήρια μπορεί να πάει κανείς με ορθοπεταλιά, αν επινοήσουμε και σταθμούς ποδηλάτων, αλλά προς το Διοικητήριο και προς άλλες περιοχές έχει πολλή ανηφόρα και είμαστε και απελπιστικά απροπόνητοι.
Κι εκείνο που πρέπει να ξεκαθαρίσω: κανείς λογικός άνθρωπος δεν είναι κατά της κουλτούρας του ποδηλάτου και των μικρών καραβιών, αλλά για υπάρξει σχετική κουλτούρα, χρειάζονται πρώτα υλικές προϋποθέσεις - κυρίως απαιτούνται μεγάλοι περιφερειακοί, ανισόπεδες, και τα λοιπά, ειδικά σ’ αυτήν την πόλη που είναι κέντρο διερχομένων αφενός και δεν είναι επίπεδη σαν το Βερολίνο, αλλά ανώμαλη - από κάθε άποψη, εξάλλου.
Δεν υπάρχει λογικός άνθρωπος που θα μπορούσε να εξυπηρετηθεί με τραμ, ή μετρό κι ελάχιστα χρήματα, και θα έπαιρνε το αυτοκίνητό του να ξοδεύει βενζίνη και να ψάχνει για ανύπαρκτα πάρκινγκ - εκτός ξεχωριστών περιπτώσεων ανάγκης ή επίδειξης. Αλλά το συγκοινωνιακό δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί σαν η Θεσσαλονίκη να είναι μόνο το κέντρο της. Η πόλη, πια, είναι κατεξοχήν το μη-κέντρο. Από τη Ραιδεστό, τους Ταγαράδες, το Πανόραμα και τον Τρίλοφο δεν μπορείς να πας με ποδήλατο στον Σιδηροδρομικό Σταθμό, ούτε με πλεούμενο. Με ελικοπτεράκι, ναι.

Αλλά, ως τότε...

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ