ΚΩΣΤΑΣ ΤΣΟΚΛΗΣ Θα κάνω ένα κτίριο στην Κωνσταντινούπολη να φλέγεται

Δείχνει τουλάχιστον δεκαπέντε χρόνια νεότερος από ό,τι είναι. “Ίσως επειδή δεν ολοκλήρωσα τον λόγο μου. Αν το είχα αισθανθεί αυτό, νομίζω πως θα είχα γεράσει. Θεωρώ ότι κάτι δεν μου έχει βγει ακόμη, και γιʼ αυτό προσπαθώ”, απαντά, χωρίς να ξαφνιάζεται από το σχόλιο. Φαίνεται ότι πολλοί έχουν επισημάνει στον Κώστα Τσόκλη πως η ενεργητικότητά του δεν συμβαδίζει με την ηλικία του.


Συνέντευξη στην Κυριακή Τσολάκη
ktsolaki@makthes.gr

Στα ογδόντα του χρόνια, ο καταξιωμένος εικαστικός δεν έχει μόνο δυναμική παρουσία στον χώρο της τέχνης του, αλλά τον ενδιαφέρει εξίσου και η έκδοση και η αρχειοθέτηση των απόψεων που έχει κατά καιρούς εκφράσει. Το δεύτερο βιβλίο του, με τίτλο “Άντε, τώρα να παραπονεθείς στον Θεό”, το οποίο περιλαμβάνει συνεντεύξεις του σε διάφορα έντυπα, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις “Καστανιώτης” και παρουσιάστηκε πρόσφατα και στη Θεσσαλονίκη σε εκδήλωση των Rotaryʼs Πανοράματος. Εκτός από αυτό όμως ο γνωστός καλλιτέχνης δείχνει να έχει πολλά άλλα μελλοντικά σχέδια.

Πώς οδηγηθήκατε στη συγγραφή των δύο βιβλίων σας; Ξεκίνησα τη ζωή μου μέσα στον χώρο της σκέψης και της τέχνης στηριζόμενος περισσότερο στη ζωγραφική γιατί από μικρός έδειξα να έχω μια ικανότητα. Έρχεται όμως η ώρα που οι ζωγραφικές δυνατότητες φτάνουν σε ένα όριο. Από εκεί και πέρα, τι κάνεις ουσιαστικά; Σκέπτεσαι. Και πρέπει, κάπως, να διατηρήσεις την ανάμνηση των σκέψεων αυτών. Τότε γράφεις και ανακαλύπτεις ότι τα βγάζεις καλά πέρα με τον λόγο. Έτσι ξεκίνησαν τα δύο βιβλία μου. Μιλώντας με τους ανθρώπους, έβλεπα ότι έλεγα πράγματα που ίσως και να ήταν πιο σημαντικά από τη ζωγραφική μου. Και θέλησα να τα καταγράψω.

Ήταν κι αυτός ένας από τους λόγους που κατά τη διάρκεια της πορείας σας δεν αρκεστήκατε μόνο στη ζωγραφική αλλά προσαρμόσατε σε αυτήν άλλες μορφές τέχνης; Ακριβώς. Κατάλαβα, κάποια στιγμή, ότι η ικανότητα της διά χειρός έκφρασής μου έχει τα όριά της. Η μόνη μου ελπίδα να αποκτήσει σημασία αυτό που κάνω ήταν να καταλάβω τη ζωή, καθώς και τι μπορεί να περιμένουν οι άλλοι από εμένα. Κατά τη διάρκεια αυτής της συναλλαγής οδηγήθηκα περισσότερο σε σκέψεις παρά σε αυτάρεσκα έργα. Με τον καιρό όμως από αυτήν την όσμωση βγαίνει μια άλλου είδους έκφραση. Για μένα τουλάχιστον, δεν είναι μόνο καθαρή ζωγραφική.

Πάντως, αυτή η στάση σάς οδήγησε σε πολλά έργα… Ιλιγγιωδώς πολλά! Καμιά φορά τρομάζω και αναρωτιέμαι πώς σε μια ζωή έκανα όλα αυτά τα πράγματα. Τότε ψάχνω να βρω αν όλα αυτά είχαν μια ανθρώπινη βάση, αν προέκυπταν από μια ανάγκη επικοινωνίας ή από ένα είδος… “διαλογικής διάρροιας”. Φοβάμαι ότι σε πολλές περιπτώσεις συνέβη το δεύτερο.

Θεωρείτε ότι ο καλλιτέχνης πρέπει να είναι εξωστρεφής; Μπορείς να έχεις μια εσωστρέφεια όσο είσαι “παιδάκι”. Στην αρχή καταπιάνεσαι με ένα είδος τέχνης που εκφράζει τις αγωνίες και τα αισθήματά σου. Δεν μπορείς όμως να παραμένεις για όλη σου τη ζωή σʼ αυτό γιατί είναι ένας είδος… αυτοϊκανοποίησης. Έρχεται μια ώρα που θέλεις να “συνουσιαστείς” με τον κόσμο. Παίρνεις τότε ό,τι αξίζει από σένα και το θέτεις σε συναλλαγή με την κοινωνία. Αυτό σε ωθεί να καταλάβεις τι γίνεται τριγύρω σου.

Η δουλειά σας δεν μπορεί να ενταχθεί σε τεχνοτροπικά ρεύματα. Έχει έναν καθαρά προσωπικό χαρακτήρα. Απορρέει μοναξιά από αυτό; Οι άνθρωποι με προσωπικό έργο σαν εμένα είναι οι ατυχείς της τέχνης. Για να υποστηριχθεί μια άποψη σαν τη δική μου, χρειάζεται το ίδιο ενδιαφέρον, χρήματα ή άποψη με αυτό που επενδύει κάποιος άλλος σε μια ολόκληρη ομάδα ανθρώπων. Δύσκολα βρίσκεις υποστηριχτές. Όταν δεν ανήκεις σε μια ομάδα, αισθάνεσαι ένα είδος μοναξιάς. Πολλές φορές ένιωσα να κρυφακούω από μια χαραμάδα αυτά που λέει ένα ρεύμα. Αυτό όμως που έχει σημασία είναι ένα συνεχές αίσθημα, ότι δεν έχω πει τον λόγο που θα δικαιολογούσε την ύπαρξή μου. Φαίνεται ότι αυτό με κρατάει στη ζωή.

Και ο θάνατος; Είμαστε φίλοι. Τα λέμε κάθε μέρα, και όσο καθυστερεί, τον ευχαριστώ πολύ, γιατί η ζωή, μπορεί να είναι βασανιστική, είναι όμως και ωραία. Φοβόμουν τον θάνατο στα εξήντα μου. Τώρα που έζησα, δεν με πειράζει να έρθει. Είμαι πια στη διάθεσή του. Θα με απαλλάξει και από τις αγωνίες μου…

Είναι αυτοσκοπός σας το να μείνει το έργο σας; Μόνο αυτό θα ήθελα. Να αφήσω κάτι ως αναγκαίο για την αναγνώριση της ιστορικής μας στιγμής. Όχι απαραίτητα αντικείμενο. Μπορεί να είναι μια σκέψη που θα περάσει από μένα σε σένα, από σένα στον άλλον και από τον άλλον στον γιο του. Αν γίνει αυτό, είσαι αθάνατος, για ένα διάστημα. Αυτό με ενδιαφέρει: η αθανασία.

Τι ετοιμάζετε τώρα; Ετοιμάζω πυρετωδώς μία μεγάλη έκθεση στην Κωνσταντινούπολη. Θα κάνω ένα ολόκληρο κτίριο να φλέγεται. Θα πατάς μέσα και θα έχεις την αίσθηση ότι καίγεσαι. Το έργο έχει τίτλο “Η απρονοησία του Προμηθέα”, και βέβαια στο μυαλό μου έχω τη Σμύρνη. Τα εγκαίνια συμπίπτουν με την 25η Μαρτίου, την εθνική μας επέτειο. Μετά θα με τιμήσουν στην Άνδρο για τα 80 χρόνια μου με μία αυτοβιογραφική έκθεση και ύστερα θα ανοίξει ένα μικρό αλλά καινούργιο και μοντέρνο προσωπικό μουσείο που μου ετοιμάζουν στην Τήνο. Είναι κι αυτό μία μεγάλη ευθύνη αλλά και μία ευχαρίστηση.
ΠΗΓΗ:Εφημερίδα "ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ"
www.makthes.gr