Έτσι έγινε η πατάτα τηγανητή......

......πριν από 156 χρόνια γιόρτασε τα πρώτα της γενέθλια η τηγανητή πατάτα.

Εάν ο Αμερικανός μάγειρας, ο Τζορτζ Κράμ, στο Σαρατόγκα Σπρίνγκς της Νέας Υόρκης, στις 24 Αυγούστου το 1853 δεν εκνευριζόταν από ένα πελάτη, ποιος ξέρει ποια θα ήταν τελικά η ιστορία της τηγανητής πατάτας;
Εκείνη τη χρονιά ο μάγειρας άλλαξε τον τρόπο μαγειρέματος της πατάτας με μια ασήμαντη αφορμή: αγανακτισμένος από τα παράπονα ενός πελάτη, αποφασίζει, λοιπόν, να του σερβίρει πατάτες τόσο λεπτοκομμένες που να δυσκολευτεί να τις πιάσει με το πιρούνι του. Αυτές οι λεπτοκομμένες τηγανητές πατάτες θα αποδειχθούν τεράστια επιτυχία ανά το παγκόσμιο.
Εκτός από τη μοναδική τους γεύση, οι επιστήμονες υποστηρίζουν πως και η ιδιαίτερη μυρωδιά τους είναι καθοριστικός παράγοντας που εξηγεί αυτή την αδυναμία. Και αν αναρωτιέστε πού οφείλεται η ακαταμάχητη μυρωδιά, οι ερευνητές έχουν την απάντηση.
Αφού ανέλυσαν τις μυρωδιές που διακρίνει η ανθρώπινη μύτη όταν μυρίζει την τηγανητή πατάτα, ανακάλυψαν τρεις ευδιάκριτες μυρωδιές: άρωμα καραμέλας, κρεμμυδιού και σιδερώστρας! Αν βέβαια διπλοτηγανιστεί, η μυρωδιά της γίνεται ακόμα πιο σύνθετη: πικρό κακάο, καραμέλα, τυρί, κρεμμύδι και… λουλούδια! Οι ειδικοί τονίζουν πως τα διαφορετικά αρώματα έχουν άμεση σχέση με την τεχνική του μαγειρέματος, το λάδι και φυσικά την ποικιλία της πατάτας.
Τρώτε άφοβα τηγανισμένες σε ελαιόλαδο Το viva έκανε ένα πείραμα συγκρίνοντας τις σπιτικές πατάτες τηγανισμένες σε ελαιόλαδο από τη μια μεριά και πατάτες εστιατορίου από την άλλη, τηγανισμένες σε σπορέλαια, που είναι απίθανο να αλλάζονται μετά το πρώτο τηγάνισμα. H σύγκριση έγινε στο εργαστήριο Xημείας – Φυσικοχημείας – Bιοχημείας στο Xαροκόπειο Πανεπιστήμιο. O λέκτορας του εργαστηρίου, δρ Γεώργιος Mπόσκου, αποκάλυψε ορισμένα ενδιαφέροντα στοιχεία για τα έλαια τηγανίσματος.
Η «χημεία» του τηγανίσματος – Oι χημικές αλλαγές που υφίστανται όλα τα λάδια κατά το τηγάνισμα έχουν ως αποτέλεσμα το σχηματισμό ανεπιθύμητων παραπροϊόντων, ορισμένα από τα οποία έχουν τοξική και καρκινογόνο δράση (όπως τα ολικά πολικά συστατικά -TPM- και τα πολυμερισμένα τριγλυκερίδια – PTG). – Σε πολλές χώρες έχουν θεσπιστεί για τα εστιατόρια όρια αντικατάστασης του ελαίου, όταν τα επικίνδυνα παραπροϊόντα του τηγανίσματος ξεπερνούν ορισμένα επίπεδα.
Σε έρευνα του Xαροκοπείου διαπιστώθηκε, ωστόσο, ότι σε ένα στα πέντε εστιατόρια της Αττικής χρησιμοποιούνται λάδια τηγανίσματος κοντά σε αυτά τα όρια. – H χαρακτηριστική μυρωδιά της «τηγανίλας» οφείλεται στο επικίνδυνο παραπροϊόν του τηγανίσματος trans-trans-2,4-δεκαδιενάλη. Στη συστηματική εισπνοή αυτής της ουσίας οφείλεται ο καρκίνος των μαγείρων στα κινεζικά εστιατόρια, όπου σερβίρονται πολλά τηγανητά πιάτα.

Σε προγενέστερη έρευνα του Xαροκοπείου διαπιστώθηκε ότι αυτό το παραπροϊόν παράγεται κυρίως όταν τηγανίζονται πατάτες σε ηλιέλαιο στα εστιατόρια και λιγότερο όταν τηγανίζουμε πατάτες σε ελαιόλαδο στο σπίτι. Σπιτικές τηγανητές πατάτες σε ελαιόλαδο – Mετά την πρώτη τηγανιά, το ελαιόλαδο δεν οξειδώθηκε, δηλαδή δεν παράχθηκαν ανεπιθύμητα παραπροϊόντα. – Αυτό οφείλεται στο ότι το ελαιόλαδο αποτελείται κυρίως από μονοακόρεστα τριγλυκερίδια, που αντέχουν σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες τηγανίσματος (180° C – φτάνουμε τη θερμοκρασία αυτή όταν το λάδι αρχίζει να καπνίζει). Επιπλέον, το ελαιόλαδο περιέχει φυσικά αντιοξειδωτικά.
Δυστυχώς, όμως, τα αντιοξειδωτικά αυτά καταστρέφονται σε σημαντικό βαθμό κατά το τηγάνισμα. Εστιατορίου τηγανητές πατάτες σε σπορέλαια – Tο λάδι οξειδώθηκε στο πρώτο τηγάνισμα και έπρεπε να αλλαχθεί. – Αυτό οφείλεται στο ότι τα σπορέλαια είναι πλούσια σε πολυακόρεστα τριγλυκερίδια, που σε θερμοκρασία τηγανίσματος άνω των 160°C οξειδώνονται εύκολα, παράγοντας ανεπιθύμητες χημικές ενώσεις, όπως trans λιπαρούς εστέρες, trans-trans-2,4-δεκαδιενάλη, ακρυλαμίδια κλπ.
Στη θερμοκρασία αυτή μαγειρεύουν συνήθως στα εστιατόρια. O «νικητής» της σύγκρισης Mε διαφορά, οι σπιτικές πατάτες τηγανισμένες σε ελαιόλαδο! Μάλιστα, το λάδι της ελιάς -εφόσον είναι έξτρα παρθένο- μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τηγάνισμα διάρκειας 30 λεπτών – δηλαδή τρεις τηγανιές πατάτες. Mετά, όμως, οξειδώνεται και πρέπει να αντικατασταθεί. Σε κάθε περίπτωση, μην κρατάτε το χρησιμοποιημένο λάδι, γιατί εξακολουθεί να οξειδώνεται. Για τον ίδιο λόγο, μη συμπληρώνετε φρέσκο λάδι στο ήδη χρησιμοποιημένο. Καλύτερα να το αντικαταστήσετε εξ ολοκλήρου.
Συμπέρασμα «Στην κουζίνα σας πετάξτε όλα τα άλλα λάδια και κρατήστε μόνο το ελαιόλαδο», «αν και το καλύτερο είναι να αποφεύγετε τα τηγανητά», συμβουλεύει ο κ. Mπόσκου. Ωστόσο, στο σπίτι προτιμήστε το παραδοσιακό τηγάνισμα φρέσκιας πατάτας με ελαιόλαδο. Είναι η μόνη περίπτωση που οι πατάτες μπορεί να διατηρήσουν τη διατροφική τους αξία. Στις ταβέρνες, καλύτερα να μην παραγγείλετε». Τηγανητές πατάτες στο φούρνο Κόβετε τις πατάτες σε μέγεθος πατατών τηγανητών.
Τις βάζετε σ’ ένα μπολ που να τις χωράει και να μπορείτε να τις ανακατέψετε κιόλας. Βάζετε δύο κουταλιές λάδι για 45-50 πατάτες (στο μέγεθος των πατατών τηγανητών). Ρίχνετε ρίγανη και αλάτι κατά προσέγγιση και ανάλογα με τα γούστα σας. Αν τις θέλετε αλμυρές ρίχνετε πολύ αλάτι. Αν τις θέλετε πολύ ριγανισμένες, ρίχνετε πολύ ρίγανη. Και τα ανάποδα. Ανακατεύετε πολύ (περίπου 40 ανακατέματα). Στρώνετε λαδόκολλα σε ταψί στο φούρνο σας, που να χωράει όλες τις πατάτες και λίγο παραπάνω. Ψήνετε για 30 λεπτά στον αέρα (όχι στο γκριλ! οι αντιστάσεις αποκλείονται επίσης). Μετά έχετε τις πιο νόστιμες τηγανητές πατάτες που μπορείτε να φανταστείτε.
Αλλη άποψη:
Είναι… Γαλλίδες ή κατάγονται από γαλλόφωνες περιοχές της Ευρώπης, όπως το Βέλγιο, και ο κόσμος τις θέλει πολύ γιατί είναι δημοφιλέστατες. Τις βλέπουν και… τους τρέχουν τα σάλια. Είχε ήδη γράψει για αυτές από το 1801 ακόμη και ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Τόμας Τζέφερσον, που τις γνώρισε από έναν Γάλλο, τον μάγειρό του, και φυσικά καταγοητεύθηκε. Συνήθως τις βρίσκεις να… κολυμπούν μέσα σε καυτό λάδι αλλά όλο και περισσότεροι πιστεύουν ότι έχουν καταντήσει επικίνδυνες
Μπορείς να καταλάβεις ότι κάποιος είναι μετριόφρων αν στη σχετική ερώτησή σου απαντήσει ότι δεν είναι σίγουρος πως ξέρει να τηγανίζει και τόσο καλά πατάτες. Μπορείς να καταλάβεις ότι κάποιος ακολουθεί τα διδάγματα της μοριακής γαστρονομίας, αν σου αναφέρει ότι για να φτιάξει καλές τηγανητές πατάτες χρειάζεται αντλία κενού και θερμόμετρο ακριβείας! Η καλά τηγανισμένη πατάτα πάντως έχει χορτάσει ανθρώπους αλλά έχει βοηθήσει στο να στηθούν και τεράστιες επιχειρήσεις, κάνοντας κάποιους άλλους πολύ πλούσιους.
Ο «βασιλιάς της πατάτας» λεγόταν Φριτς και πουλούσε στο Βέλγιο, στα διάφορα πανηγύρια, τηγανητές πατάτες σχεδόν πριν από 150 χρόνια. Η πιο μεγάλη στιγμή στην ιστορία του εδέσματος αυτού ήταν το 1954. Ο Ρέι Κροκ, ένας εφευρέτης και πλανόδιος πωλητής μηχανημάτων ανάμειξης, είχε πληροφορηθεί για ένα καταπληκτικό μαγαζί που χρησιμοποιούσε τα μηχανήματά του στην Καλιφόρνια. Το επισκέφθηκε, εντυπωσιάστηκε από την τάξη που επικρατούσε εκεί και κυρίως από τις τηγανητές πατάτες του. Ζήτησε να αγοράσει τα δικαιώματα για να παρασκευάζει και εκείνος τα ίδια, από τους ιδιοκτήτες, τα αδέλφια Μακ και Ντικ Μακ Ντόναλντ.
Ο Ρέι Κροκ πίστευε ότι «το τηγάνισμα της πατάτας θα έπρεπε να αποτελεί τελετή που θα ακολουθείται με θρησκευτική ευλάβεια». Οι άνθρωποί του βγήκαν με υγρόμετρα στα χωράφια για να είναι βέβαιοι ότι οι πατάτες των παραγωγών θα διαθέτουν 20%-23% στερεά συστατικά. Επίσης από τότε γνώριζαν ότι οι μόλις συλλεγμένες πατάτες είναι πλούσιες σε σάκχαρο. Αν λοιπόν τις τεμαχίσεις και τις καταψύξεις, τα σάκχαρα θα δώσουν στο τηγάνισμα ένα καραμελένιο, καθόλου ευχάριστο χρώμα, πολύ προτού προλάβει να ψηθεί καλά το εσωτερικό της. Πρέπει λοιπόν η πατάτα να διατηρηθεί πρώτα σε σκοτεινό, κάπως θερμό, μέρος, αρκετές εβδομάδες, ώστε τα σάκχαρα να μετατραπούν σε άμυλο. Εκείνη την εποχή ο Κροκ τις αποθήκευε στο υπόγειο του εστιατορίου του κάτω από έναν τεράστιο ανεμιστήρα που λειτουργούσε αδιάκοπα. Η αυτοματοποίηση της διαδικασίας βελτιώθηκε ακόμη περισσότερο με τη βοήθεια του… πατατο-κομπιούτερ. Μιας φριτέζας, στην οποία έχει υπολογιστεί με ακρίβεια κατά πόσον μειώνεται η θερμοκρασία όταν βυθιστεί στο λάδι μια ορισμένη ποσότητα από κρύες πατάτες και πόσος χρόνος απαιτείται για να αυξηθεί εκ νέου κατά τρεις βαθμούς. Τότε, υποτίθεται, είναι κατάλληλα ψημένες.
Τα πατατο-βασανιστήρια
Οι πατάτες που δεν τυχαίνει να ζεματιστούν με συνοπτικές και απλές διαδικασίες σε σπιτικό τηγάνι «υφίστανται» μεγαλύτερα βασανιστήρια. Βράζονται για λίγο, μετά στεγνώνονται, βουτιούνται για 30 δευτερόλεπτα στο καυτό λάδι και μετά καταψύχονται. Οταν έλθει η ώρα τους, αποψύχονται, και αφού έχουν βουτηχτεί σε ένα αραιό σακχαρούχο διάλυμα για να πάρουν γλυκό καραμελέ χρώμα – σαν να βγήκαν από σολάριουμ -, περιχύνονται με κάποιο αραιό κουρκούτι για να προκαλούν ελκυστικό «τραγανό» θόρυβο στο μάσημα! Υστερα αρκούν τρία λεπτά στη φριτέζα και… καλή μας όρεξη. Επιπλέον, λόγω της υποπίεσης στο εσωτερικό δημιουργούνται κάποιες ρωγμές από όπου μπορεί, όταν ακόμη υπάρχει ζεστό λάδι ολόγυρα, αυτό να εισχωρήσει στην πατάτα. Το πλύσιμό της, πριν από το τηγάνισμα, επιτρέπει να απομακρυνθεί το άμυλο από την αποφλοιωμένη επιφάνειά της ενώ το πολύ σύντομο βράσιμο στο νερό διευκολύνει τη δημιουργία ζελατινώδους στρώματος το οποίο δεν αφήνει το πολύ λάδι να εισχωρήσει. Ετσι φαίνεται ότι ανακύπτουν δύο ζητούμενα: να μην εισχωρήσει πολύ λάδι στο εσωτερικό και να μην παραμείνει πολύς ατμός μέσα, με αποτέλεσμα να μη γίνουν τελικά τραγανές οι πατάτες.
Οπως θεωρεί ο πρύτανης των μοριακών γαστρονόμων Ερβέ Τις, το πρόβλημα είναι ανάλογο με τον ατμό που παραμένει μέσα σε ένα ψητό γουρουνόπουλο (για εμάς ίδιο big problem και για το πασχαλινό αρνάκι) και δεν το αφήνει να διατηρηθεί τραγανό. Με τα κρεατικά όμως ο κ. Τις μιμήθηκε απλώς τον Μέγα Αλέξανδρο και τον γόρδιο αυτό δεσμό τον έλυσε με τη μαχαίρα του, αποκεφαλίζοντας το ψημένο ζώο προτού καν αποκαθηλωθεί από τη σούβλα του ώστε να βρουν διέξοδο οι ατμοί. Οι πατάτες δεν έχουν κεφάλι, έχουν όμως σώμα και οι μερακλήδες κατά τον κ. Τις πρέπει να τις τρυπούν μετά το τηγάνισμα με το πιρούνι τους μία προς μία. Οι ακόμη πιο τολμηροί μάλιστα προτρέπονται στη συνέχεια να κάνουν υποδόριες ενέσεις με κέτσαπ.
Η κορυφαία συνταγή
Ο γνωστός μας και από τα προηγούμενα Αγγλος Ιστον Μπλούμενταλ του «Fat Duck» κόβει τις πατάτες σε εντελώς όμοια, μακρόστενα, λεπτά, παραλληλεπίπεδα και τις ζεσταίνει σε νερό θερμοκρασίας περίπου 58-66 βαθμών Κελσίου. Ετσι μαλακώνουν όλοι οι κόκκοι του αμύλου. Μετά τις στεγνώνει σε κενό αέρος. Ακολουθεί ολόσωμη κατάδυση σε λάδι 140 βαθμών Κελσίου, ανάδυση, στέγνωμα και πάλι για λίγα λεπτά μέσα στο λάδι, του οποίου όμως η θερμοκρασία έχει αγγίξει πλέον τους 160-180 βαθμούς Κελσίου. Το βασικό λοιπόν μυστικό, που το ανακαλύπτεις (άθελά σου βέβαια στην περίπτωση αυτή) και όταν συμβεί διακοπή ρεύματος την ώρα του τηγανίσματος, είναι ότι για τις πιο ορεκτικές πατάτες χρειάζεται διπλό τηγάνισμα.
Δυστυχώς το κυνήγι της γεύσης έχει και τα θύματά του. Ετσι διαπιστώθηκε ότι με τις νόστιμες και διπλοτηγανισμένες πατάτες, εκτός από τον κίνδυνο του διαβήτη που εγκυμονούν, στις μεγάλες θερμοκρασίες δημιουργούνται από τα χρησιμοποιούμενα φυτικά έλαια trans πολυακόρεστο λίπος, φοβερά ανθυγιεινό όπως είναι ήδη γνωστό, και επίσης ακρυλαμίδιο. Μια ουσία καρκινογόνος και με κακή επίδραση στο γενετικό υλικό, που δεν επιτρέπεται να περιέχεται σε δόση μεγαλύτερη από ένα εκατομμυριοστό του γραμμαρίου σε ένα λίτρο νερού. Διαπιστώθηκε όμως ότι σε τροφές όπως οι πατάτες εξαιτίας της αντίδρασης μεταξύ ενός αμινοξέος της ασπαραγγκίνης και σακχάρων, όταν η θερμοκρασία περάσει τους 120 βαθμούς Κελσίου, παράγεται σε ποσότητες 20 ως και 70 φορές μεγαλύτερες από την επιτρεπομένη. Δυστυχώς. Κάποιος που θα θυμόταν το αιώνιο πρόβλημα των φιλολόγων θα μας έλεγε ότι στην περίπτωση της τηγανητής πατάτας έχουμε πλήρη υποταγή του περιεχομένου στη μορφή (και στη γεύση) εις βάρος της υγείας μας. Μια πατάτα, αλλά ποια πατάτα λοιπόν είναι αυτή που δημιούργησε τελικά ο δαιμόνιος Ρέι Κροκ;
Διά ταύτα
Στο Internet θεωρήθηκε η παρακάτω ως η πιο καλή συνταγή: καθαρίζουμε και κόβουμε σε ομοιόμορφα κομμάτια. Τα τοποθετούμε σε κρύο νερό για 30 λεπτά. Τις στραγγίζουμε πολύ προσεκτικά. Οι σταγόνες νερού που τυχόν θα μείνουν θα πεταχτούν όταν τις βυθίσουμε στο καυτό λάδι. Βουτάμε πρώτα το ίδιο το μεταλλικό καλάθι στο καυτό λάδι για να μην κολλήσουν οι πατάτες επάνω του και μετά προσθέτουμε τα κομμάτια σε λάδι 160 βαθμών, αφήνοντάς τα για τρία λεπτά. Τα βγάζουμε, τα στραγγίζουμε, ανεβάζουμε τη θερμοκρασία στους 190, το πολύ, βαθμούς, και ξαναψήνουμε για περίπου τέσσερα λεπτά.
Αφού μια πατάτα στο χωράφι περιέχει περίπου 80% νερό, στο μαγείρεμα πρέπει να αντικατασταθεί από κάτι άλλο και αυτό το κάτι άλλο είναι μια λιπαρή ουσία. Πρόκειται λοιπόν για κάτι πολύ κλασικό που παρουσιάζεται στη μαγειρική όλων των λαών: την προσθήκη λίπους στους υδατάνθρακες. Από τις βουτυρωμένες φέτες ψωμιού ως τη μακαρονάδα με τυρί είναι η ίδια… τεχνοτροπία. Η χρήση της φριτέζας βελτίωσε σημαντικά την εμφάνιση της τηγανητής πατάτας σε σχέση με το τηγάνι. Με το ολοκληρωτικό βούτηγμα σε καυτό λάδι πάνω από τους 100 βαθμούς κάνει το νερό να μετατρέπεται σε ατμό και να βγαίνει ορμητικά προς τα έξω, δημιουργώντας υποπίεση στο εσωτερικό, διόγκωση των κόκκων του αμύλου αλλά και περιορίζοντας κάπως το λάδι να κατακλύσει το εσωτερικό. Ως το 1990 στα μεγάλα ταχυφαγεία χρησιμοποιούσαν ζωικό λίπος για τις τηγανητές πατάτες. Οταν άρχισαν να φωνάζουν οι γιατροί, πέρασαν στις λιπαρές ουσίες φυτικής προελεύσεως αλλά για να γίνουν αυτές κατάλληλες έπρεπε να ακολουθηθεί μια διαδικασία που ονομάζεται υδρογόνωση και δίνει τα «trans ακόρεστα λίπη». Αυτά είναι χειρότερα και από τα ζωικά, καθιστούν αδύνατο τον οργανισμό στο να ρυθμίσει τη χοληστερίνη του και οδηγούν σε αυξημένο ποσοστό θανάτων.
Μια μερίδα τηγανητές πατάτες δίνει ενέργεια περίπου 150 θερμίδων. Οι 90 από αυτές οφείλονται στη λιπαρή ουσία όπου τηγανίστηκαν.

Διαβάστε περισσότερα: http://rc-cafe.blogspot.com/#ixzz0jgTmkPdc