Πώς να γλιτώσετε από τα «κανόνια» στην αγορά ΙΧ

Συνέντευξη του Νίκου Γεωργουλέα *
στον Γιώργο Ανδρή
Τις τελευταίες εβδομάδες έχει απασχολήσει την κοινή γνώμη η υπόθεση μη παράδοσης οχημάτων από αντιπρόσωπο σε μελλοντικούς αγοραστές, που είτε έχουν προκαταβάλει το πλήρες τίμημα είτε μεγάλο μέρος αυτού και παράλληλα έχουν συνάψει δανειακή σύμβαση.
Ο δικηγόρος Αθηνών Ν. Γεωργουλέας παράλληλα εξηγεί πως υπάρχει έντονη φημολογία περί χρεοκοπίας ή μεθόδων εξαπάτησης πελατών, που όμως δεν πρέπει να συγχέονται με νόμιμες διαδικασίες, όπως η πτώχευση ή η θέση εταιρειών σε εκκαθάριση, οι οποίες προβλέπονται είτε στον πρόσφατο Πτωχευτικό Κώδικα (ν. 3588/2007), είτε στον νόμο 2190/1920 περί ανωνύμων εταιρειών, ως τροποποιήθηκε και ισχύει.
1. Από την στιγμή που κάποιος πελάτης έχει παραγγείλει και εξοφλήσει το καινούριο του αυτοκίνητο σε ένα αντιπρόσωπο, ο οποίος ανήκει και στο επίσημο δίκτυο μιας εισαγωγικής, και ο dealer δεν το παραδίδει πως διασφαλίζει ο καταναλωτής τα χρήματα που έχει καταβάλει για το ΙΧ του ή ακόμη και την παραλαβή του;
Δεν υπάρχει διασφάλιση με την έννοια της ύπαρξης ειδικού νομικού πλαισίου, που καθορίζει με σαφήνεια τις υποχρεώσεις του κεντρικού εισαγωγέα ή του αντιπροσώπου, σε όλα τα στάδια της διαδικασίας, από την παραγγελία μέχρι την παράδοση στον αγοραστή. Ο αγοραστής, αν δεν εξυπηρετηθεί, θα πρέπει να επιδιώξει, αρχικώς εξωδικαστικώς και αν αυτό δεν αποδώσει, δικαστικώς, την ικανοποίηση του δικαιώματός του.
Απόδειξη
Για το λόγο αυτό, πρέπει να φυλάσσει την απόδειξη καταβολής του τιμήματος και το δελτίο παραγγελίας, στο οποίο πρέπει να εξειδικεύονται τα χαρακτηριστικά του οχήματος που θα αγοράσει (εργοστάσιο κατασκευής, τύπος, κυβισμός, αριθμός πλαισίου, ειδικός εξοπλισμός), να γίνεται ανάλυση του κόστους (καθαρή τιμή, φορολογία, τέλη κλπ) και να αναφέρεται η ημερομηνία παραλαβής του οχήματος. Σε περίπτωση που αυτή παρέλθει χωρίς να έχει παραδοθεί το όχημα, η αντιπροσωπεία στην οποία παρήγγειλε το όχημα ευθύνεται για αδυναμία εκπλήρωσης της παροχής, καθίσταται υπερήμερη (μετά από δικαστική ή εξώδικη όχληση και οφείλει τόκους) και εναπόκειται στον αγοραστή να επιλέξει ποιό από τα δικαιώματα που του παρέχει ο Αστικός Κώδικας, θα ασκήσει (υπαναχώρηση από τη σύμβαση, επιστροφή του τιμήματος που καλόπιστα και έγκαιρα κατέβαλε, αποζημίωση). Δεν πρέπει να αποκλεισθεί και δικαίωμα αποζημίωσης του αγοραστή, λόγω αδικοπραξίας του πωλητή (πχ αν αυτός παρέστησε ψευδώς ότι του ανήκε το όχημα προς πώληση και αποδειχθεί άλλως), αλλά σίγουρα αυτό το ενδεχόμενο αποτελεί ακραίο παράδειγμα.
2. Ποιος ο ρόλος των εισαγωγικών εταιρειών απέναντι στους πελάτες του αντιπροσώπου τους ο οποίος αδυνατεί να παραδώσει τα αυτοκίνητα που έχουν ήδη εξοφληθεί;
Ο κεντρικός εισαγωγέας δεν έρχεται σε άμεση επαφή με τον καταναλωτή: η σύμβαση αγοράς - πώλησης ενός οχήματος συνάπτεται μεταξύ του αγοραστή και της αντιπροσωπείας, η οποία συνάπτει νέα σύμβαση για την αγορά οχήματος με τα χαρακτηριστικά που ζήτησε ο καταναλωτής και εν συνεχεία ο εισαγωγέας το παραδίδει στον αντιπρόσωπο. Είναι πιθανό το όχημα να έχει δεσμευθεί εκ των προτέρων, βάσει της ζήτησης που υπάρχει.
Το ερώτημα που τίθεται είναι γιατί μία εισαγωγική εταιρεία δέχεται τη διόγκωση του χρέους από συγκεκριμένο αντιπρόσωπο, ο οποίος επί μήνες αδυνατεί ή δυστροπεί να αποπληρώσει τις οφειλές του και παράλληλα του παραδίδει οχήματα και τον διατηρεί στο επίσημό δίκτυό της. Και παράλληλα, για λόγους που δε γνωρίζουμε, να επιλέγει να μην παραδώσει τα οχήματα, επικαλούμενη τα συσσωρευμένα χρέη, χωρίς να έχει προβεί σε καμία ενημέρωση των καταναλωτών ή καταγγελία της σύμβασής της με τον αντιπρόσωπο.
Με αποτέλεσμα, βασικός και ανυπαίτιος ζημιωμένος, να καταλήγει ο καλόπιστος καταναλωτής.
Με ποιον τρόπο μπορούν να προστατευθούν οι πελάτες από τέτοιου είδους φαινόμενα;
Υπάρχει ένα κρίσιμο στοιχείο: Κάποιες εισαγωγικές εταιρείες (μη θυγατρικές) δεν πωλούν σε αντιπροσώπους δικό τους προϊόν, ώστε να αποδέχονται την προσβολή της εταιρικής τους φήμης, με βάση τις διαθέσεις των στελεχών τους. Είναι μεσάζοντες προϊόντων με πωλήσεις σε παγκόσμιο επίπεδο. Η κακή εμπορική πολιτική και η έλλειψη σεβασμού στον πελάτη, συνιστά πλήγμα για εταιρείες παραγωγής οχημάτων, ιδιαιτέρως σε περίοδο που αντιμετωπίζουν έντονο πρόβλημα ρευστότητας. Η ελληνική αγορά, παρά το μικρό μέγεθός της, λόγω της ειδικής σχέσης του Έλληνα με το αυτοκίνητό του (δείτε τις πωλήσεις οχημάτων αξίας άνω των 25.000 ευρώ για το πρώτο τρίμηνο του 2010), είναι αντικείμενο προσοχής από τις εταιρείες που παράγουν οχήματα.
Η ενημέρωση της μητρικής εταιρείας με επιστολή, fax ή μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, ενδέχεται να αποδώσει καρπούς σύντομα και αποτελεσματικά. Καμία παραγωγός οχημάτων δε θέτει σε κίνδυνο τη φήμη της, επειδή οι τοπικοί έμποροι και εισαγωγείς, έχουν οικονομικές ή άλλες διαφορές. Αυτό μπορώ να το διαβεβαιώσω από προσωπική και επαγγελματική εμπειρία.
Νομικά η εισαγωγική φέρει ευθύνη για τις ενέργειες του αντιπροσώπου της ή παραμένει στο απυρόβλητο;
Αυτό εξαρτάται από τη σύμβαση συνεργασίας μεταξύ τους. Αν ο εισαγωγέας δυστροπεί, ασφαλώς και γεννάται ευθύνη του. Κατά κανόνα, όμως, όχι, γιατί η συμφωνία του αγοραστή με τον αντιπρόσωπο, αφορά μόνο τα δύο μέρη. Σε μία προβληματική συνεργασία αντιπροσώπου - εισαγωγέα, κάθε μία από τις εταιρείες, πιθανώς θα προσπαθήσει να αποδώσει την ευθύνη για την υπαίτια αδυναμία εκπλήρωσης στην άλλη. Αυτό δεν αφορά τον καταναλωτή, ο οποίος σε κάθε περίπτωση έχει εκπληρώσει τη δική του υποχρέωση, προκαταβάλλοντας το σύνολο του τιμήματος ή συνάπτοντας δανειακή σύμβαση. Δεν μπορεί και δεν οφείλει να διερευνήσει την οικονομική ευρωστία του αντιπροσώπου και τις σχέσεις - οφειλές του στον κεντρικό εισαγωγέα. Αν χρησιμοποιείται από αυτούς όμως ως μοχλός πίεσης, τίθεται ζήτημα παρέμβασης της Γενικής Γραμματείας Καταναλωτή, αλλά και δυνατότητα προσφυγής στη Δικαιοσύνη.

* Ο κ. Νίκος Γ. Γεωργουλέας είναι Δικηγόρος Αθηνών

ΗΜΕΡΗΣΙΑ