ΒΡΑΖΙΛΙΑ: ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΣΗ ΣΤΗ ΦΑΒΕΛΑ ΡΟΣΙΝΙΑ

Κάτω από τα απόκρυμνα βράχια, απλώνεται η φαβέλα Ροσίνια...

Τρία δεκαπεντάχρονα παίρνουν τα όπλα τους και πάνε για τη σκοπιά. Βερμούδα, μπλουζάκι, σαγιονάρα, μια ζώνη με σφαίρες και τη θήκη με το πιστόλι. Κάτω από το βλέμμα του Χριστού με τα απλωμένα χέρια, το σύμβολο του Ρίο ντε Τζανέιρο, υπάρχουν συνοικίες όπου το μόνο που εύχεσαι είναι να είσαι ζωντανός και την επόμενη μέρα... Καλώς ήλθατε στις φαβέλες της Βραζιλίας.

Οι φαβέλες είναι φτωχογειτονιές που ξεφυτρώνουν σαν τα μανιτάρια στις μεγαλουπόλεις της Βραζιλίας. Μόνο στο Ρίο ντε Τζανέιρο υπάρχουν περίπου 50. Τις διακρίνεις σε κάθε σημείο της πόλης, ακόμα και στο κέντρο. Χτισμένες στις απότομες πλαγιές των διάσπαρτων βράχων. Χαμόσπιτα. Σαν να παρέσυρε ένας τεράστιος χείμαρρος όλες τις μονοκατοικίες μιας πόλης, να τις ξέπλυνε από το σοβά και να τις στοίβαξε σε μια γωνιά της γης. Το ένα σπιτάκι πάνω στο άλλο. Τετραγωνοποιημένοι σωροί από τούβλα.

Οι κάτοικοι του Ρίο δεν πάνε ποτέ εκεί. Δεν το συζητούν καν. Ακόμα και οι χάρτες δεν έχουν τις έχουν σημειωμένες. Οι κάτοικοι στις φαβέλες κατεβαίνουν στην πόλη, αλλά δεν μπορούν να επισκεφθούν άλλες φαβέλες, ειδικά αυτές που ανήκουν σε αντίπαλα στρατόπεδα.

Ο συνεργάτης του ΑΠΕ-ΜΠΕ Δημήτρης Παρούσης στο πλαίσιο της περιπλάνησής του στον κόσμο (περισσότερα στο www.godimitris.gr) έμεινε για 24 ώρες στη μεγαλύτερη φαβέλα της Λατινικής Αμερικής, τη Ροσίνια. Εχει πάνω από 250.000 ανθρώπους στοιβαγμένους σε ένα λόφο. Χιλιάδες σπιτάκια από γυμνά τούβλα και τσιμέντο χτισμένα το ένα πάνω στο άλλο. Τα κενά που τα χωρίζουν χρησιμοποιούνται ως δρομάκια. Σκέτοι λαβύρινθοι.

Εκεί κρύβονται οι συμμορίες. Κάθε φαβέλα έχει τη δική της. Διακινεί όπλα και ναρκωτικά. Παρέχει προστασία στους ανθρώπους της. Με τη σειρά τους οι πολίτες τούς παρέχουν προστασία με τη σιωπή τους.Αν θέλεις να είσαι ασφαλής στην φαβέλα πρέπει να ακολουθήσεις πιστά έναν και μόνο κανόνα. Δεν είδες, δεν άκουσες, δεν ξέρεις. . . Διαφορετικά το πληρώνεις με τη ζωή σου.

Αν δεν είσαι ντόπιος ή αν δεν συνοδεύεσαι από ντόπιο, δεν τίθεται θέμα. Απλά δεν πας. Στη φαβέλα δεν υπάρχει περίπτωση να σε κλέψουν. Κανείς δεν επιτρέπεται να κάνει κάτι το οποίο θα προκαλέσει την εμπλοκή της αστυνομίας.

Τα περισσότερα μέλη των συμμοριών δεν προλαβαίνουν καν να συμπληρώσουν τα 25 τους χρόνια. Σκοτώνονται σε συμπλοκές με την αστυνομία ή με άλλες συμμορίες, ή πεθαίνουν από τα ναρκωτικά.

Στις εισόδους της φαβέλας υπάρχουν τσιλιαδόροι με ασύρματους και βεγγαλικά. Δίνουν το σύνθημα όταν έρχεται η αστυνομία ή συμμορίες από άλλες φαβέλες. Δεν πρέπει να σε δουν να φωτογραφίζεις, ειδικά σε "ύποπτες" γειτονιές. Αν νομίσουν ότι είσαι κατάσκοπος, έμπλεξες άσχημα. Οσο πλησιάζεις στη φαβέλα, είναι σαν να περνάς σε άλλη διάσταση. Αυτή η άναρχη στοίβα από παράγκες μετατρέπεται σε μια ζωντανή κοινωνία που φαίνεται να έχει τους δικούς της κανόνες σχετικά με την τάξη των πραγμάτων.

Ακούς τις φωνές τους, τη μουσική από τα μαγαζιά τους, μυρίζεις τα φαγητά από τις αυτοσχέδιες υπαίθριες καντίνες. Χωρίς να το καταλάβεις περπατάς στη φαβέλα. Ο κόσμος παραμένει ο ίδιος, σαν να είσαι στους δρόμους του Ρίο. Απλά αλλάζει το σκηνικό.

Η Ροσίνια σφύζει από ζωή. Στα στενά κόσμος πάει και έρχεται. Εχει τα εστιατόριά της, τα παντοπωλεία της, βρίσκεις ό,τι θες. Κάποια κρεοπωλεία ελλείψει ψυγείων και ηλεκτρικού έχουν τις κότες ζωντανές σε κλουβιά. Τις σφάζουν και τις καθαρίζουν επί τόπου.

Στην αγορά βρίσκεις ό,τι χρειάζεται μια οικογένεια. Όλα απομιμήσεις και όλα υπερβολικά φθηνά. Ανθρωποι ευγενικοί, γεμάτοι ζωή, γελούν, πετούν χαρταετούς από τις ταράτσες τους γιατί δεν υπάρχει χώρος να παίξουν αλλού. Σε χώρους μερικών τετραγωνικών τα παιδιά χορεύουν καποέιρα, παίζουν κρυφτό, τα κοριτσάκια βγάζουν τις κούκλες τους στο δρόμο.

Τα περισσότερα σπίτια έχουν καινούργιες τηλεοράσεις και στερεοφωνικά. Ρεύμα παίρνουν παράνομα από τα καλώδια της ΔΕΗ. Κάποιες κολώνες είναι έτοιμες να πέσουν από το βάρος των καλωδίων που έχουν "μπολιαστεί" με την κεντρική γραμμή.

Ανεβαίνοντας το λόφο υπάρχει μόνο ένας κεντρικός δρόμος. Φτάνει μέχρι την κορυφή. Εχουν υπέροχη θέα με το Χριστό του Ρίο να τους απλώνει τα χέρια. Ενας κεντρικός δρόμος για 250.000 ανθρώπους. Αλλοι δρόμοι δεν υπάρχουν παρά μόνο στενά σοκάκια και σκαλιά. Πολλά σκαλιά. Χάνεσαι. Η αποχέτευση μυρίζει. Ολόκληρη οικογένεια σε 20 τετραγωνικά.

Τα περισσότερα παράθυρα των σπιτιών είναι απλά τετράγωνες τρύπες στον τοίχο. Ευτυχώς δεν κάνει κρύο ακόμα και στην καρδιά του χειμώνα. Ευτυχώς στην Βραζιλία δεν γίνονται σεισμοί.

Την ημέρα στη φαβέλα όλα φαίνεται να κυλούν φυσιολογικά. Τα παιδιά στο σχολείο, οι άντρες ψάχνουν για δουλειά, οι γυναίκες φροντίζουν το σπίτι, κάνουν τα απαραίτητα ψώνια. Τα λεωφορεία στα δρομολόγιά τους, η μπουλντόζα μαζεύει τα σκουπίδια. Στη φαβέλα δεν έχουν κάδους. Πετούν τα σκουπίδια σε συγκεκριμένα σημεία στον κεντρικό δρόμο και έπειτα η μπουλντόζα τα φορτώνει σε φορτηγά.

Όταν όμως πέσει ο ήλιος τα πράγματα αλλάζουν. Ο κεντρικός δρόμος συνεχίζει να έχει σχετική κίνηση. Πολλά μαγαζιά παραμένουν ανοιχτά όλο το εικοσιτετράωρο. Ο κόσμος όμως μαζεύεται στα σπίτια του. Είναι η ώρα που αρχίζει να πιάνει δουλειά η συμμορία της φαβέλας.

Είναι η ώρα που τα μέλη των συμμοριών παίρνουν τα όπλα και ακροβολίζονται σε στρατηγικά σημεία της φαβέλας. Οι συμμορίες μεταξύ τους βρίσκονται σε πόλεμο. Πάντα κάπου γίνονται επιθέσεις. Πολλές φορές ανάμεσα στις συμμορίες διασταυρώνονται και τα πυρά της αστυνομίας. Ατέρμονη διαδικασία.

Το χρήμα που κινείται ανάμεσα στις φαβέλες είναι ανυπολόγιστο. Τεράστια τα συμφέροντα.Το βράδυ είναι η ώρα που δεν βλέπεις τίποτα, δεν ακούς τίποτα, δεν ξέρεις τίποτα. Καλύτερα να πας για ύπνο.

Γενικά στο Ρίο σύμφωνα με επίσημα στοιχεία περίπου 90 άνθρωποι σκοτώνονται καθημερινά από ένοπλες συγκρούσεις και ληστείες. Ο αριθμός αυτός κατατάσσει την πόλη στην πρώτη θέση της παγκόσμιας κατάταξης από νεκρούς λόγω εγκληματικότητας.

Στο Ρίο υπάρχουν τρεις μεγάλες οργανωμένες συμμορίες.

Στη φαβέλα Ροσίνια κουμάντο κάνει η ADA (Amigos dos Amigos). Amigos σημαίνει φίλος. Υπό τον έλεγχό της, εκτός από τη μεγαλύτερη φαβέλα της Λατινικής Αμερικής, έχει και άλλες όπως η Sao Carlos, Urubu, Macaco, Cruz.

H δεύτερη είναι η 3ο Comando. Διαθέτει τα καλύτερα όπλα γιατί λένε ότι έχει στενές σχέσεις με το στρατό. Ελέγχει λιγότερες φαβέλες. Ποιο γνωστές οι Dende, Acari, Amarelinho, Korea.

Τρίτη και μεγαλύτερη είναι η Comando Vermelho. Εχει τις περισσότερες φαβέλες και διατηρεί πολύ καλές σχέσεις με την PCC (Primero Comando Capital, δηλαδή Πρώτο Κομάντο Πρωτεύουσας) την μεγάλη οργανωμένη συμμορία στο Σάο Πάολο που η δράση της έγινε αιτία να σκοτωθούν τους τελευταίους τρεις μήνες περίπου 200 αστυνομικοί.

Οι άνθρωποι που ζουν στις φαβέλες δεν έχουν άλλη επιλογή. Ακολουθούν ότι τους λένε αρκεί να τους αφήνουν στην ησυχία τους. Στη Βραζιλία υπάρχει ένας νόμος που λέει ότι αν χτίσεις κάπου και για πέντε χρόνια κανείς δεν διεκδικήσει το οικόπεδο ή δεν διαμαρτυρηθεί, τότε καταγράφεται ως περιουσία σου. Κανείς δεν μπορεί να γκρεμίσει τις φαβέλες. Αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της βραζιλιάνικης κοινωνίας.

Κείμενο - Φωτογραφίες: Δημήτρης Παρούσης

Πηγή