Τα παραδοσιακά σπίτια του Μετσόβου

Την εκτίμηση πως, η παραδοσιακή αρχιτεκτονική στο Μέτσοβο αποτελεί πολιτιστική κληρονομιά για την περιοχή και πρέπει να διατηρηθεί για τις επόμενες γενιές, διατυπώνει μελέτη.

Η μελέτη, που αποτελεί την πρώτη αποτίμηση της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής ορεινού οικισμού στην Ελλάδα, υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του μαθήματος "Περιβαλλοντική Οικονομία- Εφαρμογή στις ορεινές περιοχές", του Δ. Καλιαμπάκου, στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών του Εθνικού Μετσόβειου Πολυτεχνείου (ΕΜΠ), "Περιβάλλον και Ανάπτυξη των Ορεινών Περιοχών".
Συγκεκριμένα, πραγματοποιήθηκε εφαρμογή της Μεθόδου Υποθετικής Αξιολόγησης (CVM), σε τουρίστες του Μετσόβου, με στόχο την αποτίμηση της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής της περιοχής και τα αποτελέσματα παρουσιάστηκαν σε ημερίδα στο Μέτσοβο.
Όπως επισημαίνει η Στέλλα Γιαννακοπούλου, Αρχιτέκτων Μηχανικός, Υπ. Δρ. Μηχ. ΕΜΠ, στο ερώτημα ποια στοιχεία, κατά τη γνώμη των τουριστών, αλλοιώνουν τον παραδοσιακό χαρακτήρα του Μετσόβου, οι ερωτώμενοι ανέφεραν- μεταξύ άλλων- το κτίσιμο νέων κτιρίων, που δεν μοιάζουν με τα παραδοσιακά, τη χρήση ασφάλτου και άλλων υλικών αντί πέτρας στα καλντερίμια και τους δρόμους, τη χρήση ανόμοιων πινακίδων και ταμπελών, κεραιών, μη ξύλινων κάδων απορριμμάτων, την κίνηση αυτοκινήτων, τη λειτουργία πολλών καφέ, μπαρ, μαγαζιών.
Στο ερώτημα αν είναι- κατά τη γνώμη τους- σημαντική η διατήρηση της παραδοσιακής φυσιογνωμίας του Μετσόβου, η συντριπτική πλειοψηφία απάντησε "ναι". Σε ποσοστό 43%, οι ερωτηθέντες απάντησαν ότι θεωρούν πως η παραδοσιακή αρχιτεκτονική αποτελεί το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του τόπου και αν χαθεί, το Μέτσοβο δεν θα αποτελεί ελκυστικό τόπο διακοπών, ενώ σε ποσοστό 55% απάντησαν ότι η παραδοσιακή αρχιτεκτονική αποτελεί πολιτιστική κληρονομιά και πρέπει να διατηρηθεί για τις επόμενες γενιές.
Η διατήρηση της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής του Μετσόβου απαιτεί εργασίες αποκατάστασης και συντήρησης των παραδοσιακών στοιχείων - καλντερίμια, κτίρια, κ.ά. Έτσι, οι τουρίστες κλήθηκαν να απαντήσουν αν θα ήταν διατεθειμένοι να συνεισφέρουν οικονομικά για το σκοπό αυτό. Από την επεξεργασία των αποτελεσμάτων προκύπτει ότι, η συνολική ετήσια μέση τιμή της προθυμίας πληρωμής των τουριστών, για την προστασία της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής του Μετσόβου, κυμαίνεται μεταξύ 800.000 € και 1.3 εκατ.€. Το ποσό αυτό αντιστοιχεί στο 50% του ετήσιου προϋπολογισμού του Δήμου Μετσόβου.
Ακόμη, σύμφωνα με την κ. Γιαννακοπούλου, στην ίδια μελέτη επισημαίνεται ότι η μακρόχρονη γεωγραφική και κοινωνική απομόνωση των ορεινών περιοχών, στο παρελθόν, προστάτεψε τους τοπικούς πολιτισμούς που αναπτύχθηκαν μέσα σ’ αυτές και έτσι αποτελούν σήμερα παγκόσμιο πολιτιστικό κεφάλαιο. Βασικό πολιτιστικό στοιχείο των ορεινών οικισμών αποτελεί η παραδοσιακή τους αρχιτεκτονική. Στην Ελλάδα, οι ορεινές περιοχές αποτελούν τα τελευταία καταφύγια διατήρησης σημαντικού αποθέματος ελληνικής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, η οποία έχει χαθεί από τις πόλεις.
Τα τελευταία χρόνια, οι Έλληνες ανακαλύπτουν εκ νέου τα… βουνά. Αναζητούν σ’ αυτά την επαφή με την ομορφιά της φύσης, τη χαλάρωση από τους νευρωτικούς ρυθμούς στην πόλη και την ομορφιά των παραδοσιακών οικισμών. Μάλιστα, η επιβίωση ορισμένων ορεινών περιοχών στηρίζεται αποκλειστικά στον τουρισμό. Τα βουνά, σε παγκόσμιο επίπεδο, προσελκύουν περισσότερους από 50 εκατ. επισκέπτες το χρόνο. Το συνολικό ετήσιο κέρδος από τον ορεινό τουρισμό υπολογίζεται ότι ανέρχεται σε 70 - 90 δισ.δολάρια.
Στις Άλπεις αντιστοιχεί το 7 - 10% του συνολικού, παγκόσμιου, ετήσιου κέρδους. Σε αναπτυγμένες τουριστικά ορεινές περιοχές στις Άλπεις, τις Άνδεις, τα Ιμαλάια και τα Βραχώδη Όρη, ο τουρισμός παρέχει το 90% των συνολικών τοπικών εσόδων.
Το σύγχρονο τουριστικό ρεύμα όμως καταργεί βίαια την απομόνωση των ορεινών περιοχών και συνιστά ταυτόχρονα μια σημαντική απειλή για το πολιτιστικό τους απόθεμα.
Από τη μέχρι τώρα βιβλιογραφική έρευνα προκύπτει ότι, τα πολιτιστικά αγαθά τα οποία επιλέγονται προκειμένου να αποτιμηθεί η αξία τους, είναι κυρίως μνημεία, αρχαιολογικοί χώροι και έργα τέχνης, παγκόσμιου ενδιαφέροντος. Δεν έχουν γίνει ανάλογες έρευνες για την αποτίμηση της αξίας της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής των ορεινών περιοχών.

ΠΗΓΗ